Odkrywanie tajemnic: W sercu lasów naszego kraju
ZagadkiPolskich Puszcz: Czy nasze prawo do wiedzy jest w niebezpieczeń-stwie?
W obliczu rosnących obaw związanych z przejrzystością działań Lasów Państwowych, Polska stoi przed palącym problemem, który rozpala społeczne i prawne debaty. Od ukrywania istotnych umów po sekrety związane z wycinaniem drzew, obywatele oraz organizacje napotykają na mur nieprzeniknionej ciszy, który wydaje się stawać coraz większym wyzwaniem do pokonania.
W 2020 roku, zgodnie z raportem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska, odnotowano ponad 150 przypadków odmowy dostępu do informacji publicznej przez Lasy Państwowe. Nie jest żadną tajemnicą, że Lasy Państwowe, zarządzając ponad 29,5% powierzchni kraju, odgrywają kluczową rolę w naszej gospodarce.
Mimo to, w świetle prawa do informacji publicznej, ich działania budzą liczne pytania. Z jednej strony, prawo wyraźnie stanowi, iż każdy z nas ma prawo do informacji o działaniach instytucji publicznych, z drugiej strony, pojawiają się doniesienia o utrudnianiu dostępu do tych danych, co zostało dokładnie opisane przez Sieć Obywatelską Watchdog Polska.
Mapa wycinek – przełom w dostępie do informacji
Mapa wycinek – krok ku przełamaniu ciszy
Jednym z najbardziej przełomowych kroków na drodze do zwiększenia przejrzystości działań Lasów Państwowych jest stworzenie społecznej mapy wycinek, inicjatywa organizacji “Lasy i Obywatele”. Mapa ta, jak relacjonuje portal OKO.press, jest odpowiedzią na niechęć Lasów Państwowych do dzielenia się danymi. Mimo dostępu do zaawansowanych narzędzi wizualizacji danych, Lasy Państwowe zdecydowały się na ostrożność w ich udostępnianiu, pomimo że w 2021 roku zarejestrowano ponad 2 500 zgłoszeń dotyczących nielegalnych wycinek.
Aktywizm społeczny
Działania społeczne w odpowiedzi na ograniczenia wprowadzane przez Lasy Państwowe są coraz bardziej zauważalne. Protesty, petycje online oraz kampanie informacyjne zyskują na sile, mobilizując społeczeństwo do żądania większej przejrzystości. W odpowiedzi na rosnącą krytykę, Lasy Państwowe zainicjowały kilka programów mających na celu poprawę komunikacji z obywatelami, jednak wiele z tych działań jest postrzeganych jako niewystarczające.
Spory sądowe w obronie praw do informacji
Spory sądowe jako poligon walki o informację
Dostęp do informacji publicznej stał się areną licznych batalii sądowych. Jak podkreśla wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2022 roku, każda odmowa dostępu do informacji musi być solidnie uzasadniona, z uwzględnieniem interesu publicznego oraz prywatności danych. Jednakże, w praktyce, Lasy Państwowe często używają ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa jako swojej tarczy. Reakcje społeczne są zróżnicowane – od entuzjastów i zwykłych obywateli, którzy pozytywnie oceniają inicjatywy takie jak mapa wycinek, po krytyczne głosy oskarżające Lasy Państwowe o manipulację i brak przejrzystości. W odpowiedzi, Lasy Państwowe bronią swojej pozycji, argumentując, że ochrona danych kontrahentów i interesów gospodarczych
jest zgodna z prawem i kluczowa dla ochrony ekonomicznych interesów państwa, przywołując przy tym statystyki, według których w 2019 roku zysk z działalności leśnej wyniósł około 1,5 miliarda złotych.Dyskusja na temat balansu między ochroną tajemnic a prawem do informacji jest daleka od zakończenia. Wymaga ona jasności prawnej, odpowiedzialności oraz etycznych zasad zarządzania ze strony instytucji państwowych. Jak zatem powinny wyglądać przyszłe relacje między Lasami Państwowymi a społeczeństwem? Wyzwania współczesności wymagają od nas otwartości na dialog i gotowości do zmiany perspektywy.
